Serwis jubileuszowy na 90-lecie PBW w Łodzi

Historia PBW w Łodzi

Dzieje bibliotekarstwa pedagogicznego w Łodzi sięgają 1878 r., kiedy to założono Centralną Bibliotekę Pedagogiczną (rosyjską). W niepodległej Polsce Miejską Centralną Bibliotekę Pedagogiczną (samorządową) założono w listopadzie 1921 r. Ta, co prawda, z braku funduszy, po czterech latach upadła (oficjalna likwidacja 28 lutego 1925 r.), ale bardzo szybko powołano do życia bibliotekę pedagogiczną przy Kuratorium Okręgu Szkolnego w Łodzi, która przejęła część księgozbioru biblioteki samorządowej, a której bezpośrednią kontynuatorką jest dzisiejsza Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka.

Państwowa Centralna Biblioteka Pedagogiczna w Łodzi założona została w dniu 1 marca 1925 roku. Organizatorem i pierwszym kierownikiem placówki mianowano Tadeusza Czapczyńskiego. Początkową siedzibą był lokal odnajmowany od Banku Gospodarstwa Krajowego przy ul. Andrzeja 7. Przed wojną Biblioteka przenosiła się jeszcze do pomieszczeń przy ul. Piotrkowskiej 104 (1927-1932), Żeromskiego 115 (1932-1936) oraz Piotrkowskiej 86 (1936 do 1939).

14 czerwca 1945 roku nastąpiło otwarcie biblioteki po okresie okupacji. Odzyskano część zbiorów, które w czasie wojny znajdowały się częściowo w rękach prywatnych, a częściowo w Bibliotece Publicznej oraz w niemieckiej Stadtsbibliothek. Kierowniczką została Helena Walterowa. Placówka mieściła się wtedy w gmachu Kuratorium, przy ul. Jaracza 11.

1 lipca 1948 roku Kuratorium Okręgu Szkolnego Łódzkiego jednostronnie zarządziło oddanie PCBP pod zarząd i administrację Państwowej Szkole Pedagogicznej w Łodzi. Księgozbiór przeniesiono do pomieszczeń przy ul. Kościuszki 21, łącząc go ze zbiorami szkoły.

21 maja 1951 roku zarządzeniem Ministerstwa Oświaty nadano bibliotekom pedagogicznym nowe statuty oraz nazwy. Łódzką placówkę nazywa się odtąd Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką w Łodzi. Posiada ona uprawnienia samodzielności, przewidziane dla jednostek budżetowych.

Przez następne 27 lat Biblioteka zajmowała część kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 179. W 1978 roku przeprowadzono zbiory PBW do obecnie zajmowanego budynku przy ulicy Wólczańskiej 202.

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Łodzi otrzymała w 1988 roku imię profesora Tadeusza Kotarbińskiego. Na uroczystości nadania imienia obecni byli m.in. żona i syn patrona.

W myśl ustawy z 13 października 1998 roku od 1 stycznia 1999 r. organem prowadzącym biblioteki pedagogiczne stał się samorząd województwa. 1999 roku liczba filii PBW w Łodzi zwiększona została o Kutno, Łęczycę i Wieruszów (ten ostatni od 2001 r. w strukturze Biblioteki Pedagogicznej w Sieradzu). 

Obecnie w strukturze PBW w Łodzi działają: Wydział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, Wydział Udostępniania Zbiorów (wypożyczalnia i czytelnia), Wydział Informacji i Wspierania Placówek Oświatowych (zawierający dawne: pracownią multimedialną i Muzeum Oświaty Ziemi Łódzkiej) oraz filie w Kutnie, Łęczycy, Pabianicach i Zgierzu.

1 września 2021 r. Biblioteka, wraz z Wojewódzkim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli i Centrum Kształcenia Ustawicznego, stała się częścią Centrum Rozwoju Edukacji Nauczycieli Województwa Łódzkiego w Łodzi. 

1 marca 2022 r. filie w Kutnie, Łęczycy i Zgierzu zmianiły afiliację, jedyną filią PBW w Łodzi została placówka w Pabianicach.

Dziś Biblioteka Pedagogiczna to placówka wszechstronnie zaspokajająca potrzeby środowiska oświatowego w województwie łódzkim.

Biblioteka w swoim statucie ma zapisane służenie potrzebom "kształcących się i doskonalących nauczycieli, studentów przygotowujących się do zawodu nauczyciela, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli oraz innych osób zainteresowanych sprawami kształcenia i wychowania". Oznacza to, iż cała działalność Biblioteki i profil jej zbiorów są ukierunkowane na zaspokajanie potrzeb osób związanych z oświatą, w szerokim rozumieniu.

Biblioteka gromadzi więc, opracowuje i udostępnia swe zbiory, prowadzi działalność informacyjno-bibliograficzną, udziela pomocy i instruktażu bibliotekom szkolnym, współdziała z placówkami doskonalenia nauczycieli i innymi bibliotekami.

Zbiory biblioteki stanowią książki, czasopisma i inne druki oraz zapisy obrazu i dźwięku gromadzone z myślą o potrzebach swych głównych użytkowników - nauczycieli. Jest to literatura z zakresu pedagogiki i nauk pokrewnych, publikacje naukowe i popularno-naukowe z różnych dziedzin wiedzy, literatura piękna i lektury uczniowskie, programy i podręczniki szkolne (zwykle tylko egzemplarz okazowy), materiały dotyczące problemów oświaty w regionie. PBW gromadzi także materiały archiwalne i muzealne dotyczące historii oświaty w województwie łódzkim.

Ze zbiorów Biblioteki mogą korzystać nauczyciele i inni pracownicy placówek oświatowych województwa łódzkiego oraz studenci uczelni łódzkich. Wyżej wymienione osoby mogą, po zarejestrowaniu się, korzystać z usług wszystkich wydziałów udostępniania Biblioteki. Pozostałe osoby mogą korzystać ze zbiorów na miejscu.